अनुमति विना नेपाली भूमिमा भारतले बनायो बाटो र पुल

  दार्चुला, फागुन १५ –
    भारतीय पक्षले नेपालको अनुमति र सहमतिविना नै दार्चुलाको महाकाली नदीमा एकतर्फी पुल र बाटो बनाएको छ । केहि हप्ता अगाडि नेपाली पक्षलाई पत्राचार गर्दै भारतीय प्रशासनले आफ्नोतर्फको सडक निर्माणका लागि नेपाली भूमि भएर डोजर ढुवानी गर्नका लागि अनुमति मागेको थियो । त्यसको केही दिनपछि महाकाली नदीमा दुई देश जोड्ने चारवटा झोलुङे पुल र नेपाली भूमिमा १२ किलोमिटर लामो गोरेटो बाटो निर्माण तथा मर्मत गर्न लागत विवरण मागेको थियो ।
वर्षातको समयसम्म चारवटा पुल र १२ किलोमिटर बाटो बनाउने तथा तत्काल दुईवटा काठेपुल र २ किलोमिटर गोरेटो बाटो बनाउने भन्दै भारतले फेरी नेपाली पक्षसँंग छलफल गरेको थियो । नेपाली पक्षसँग तीन पटक छुट्टाछुट्टै समयमा पत्राचार, सम्पर्क र छलफल गरेको भारतीय पक्षले नेपाली पक्षको सहमति विना प्रस्तावित दुई वटा काठेपुल र नेपाली भूमिमा बाटो निर्माणसमेत गरेको छ ।
भारतीय पक्षको पत्र आएपछि प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनार्दन गौतमले अन्तर्राष्ट्रिय सीमाको विषय भएकाले आफूले यसबारे निर्णय गर्न नसक्ने भन्दै गृह मन्त्रालयको अनुमति माग्नु भएको थियो । गृहको अनुमति अहिलेसम्म प्राप्त नभएको उहाँको भनाइ छ । नेपाली पक्षलाई पत्राचार, छलफल मात्रै गर्ने र नेपाली पक्षको सहमति विना पुल र बाटो निर्माण गर्ने कार्य भारतीय पक्षले गरेको छ । नेपाली पक्षसँग जुन विषयमा अनुमति मागिएको छ त्यसबारे औपचारिक छलफल र सहमति नहुँदै भारतले प्रस्तावित काम गरिसकेको छ ।
दार्चुलाको स्थानीय प्रशासनले यी कुनै पनि विषयमा भारतीय पक्षलाई सहमति वा अनुमति नदिएको प्रजिअ गौतमले जानकारी दिनुभयो । भारतले भने डोजर ढुवानी गर्ने, दुईवटा काठेपुल निर्माण गर्ने र नेपाली भूमिमा २ किलोमिटर गोरेटो बाटो निर्माण गर्ने कार्य सम्पन्न गरिसकेको छ । यसको पुष्टि नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको टोलीले स्थलगत भ्रमण गरेपछि भएको हो ।
व्यास गाउँपालिकाको वडा नम्बर–२, राप्लाको दुम्लिङभन्दा माथिको क्षेत्रमा भारतले दुई वटा काठेपुल र २ किलोमिटर लामो गोरेटो बाटो निर्माण गरेको जानकारी आफूले पाएको व्यास गाउँपालिका–२, का वडाअध्यक्ष धीरनसिंह बुढाथोकीले बताउनुभयो ।
दार्चुला प्रहरी प्रमुख डीएसपी नकबहादुर शाहीले भारतीय पक्षले दुई वटा काठेपुल बनाएको पुष्टि गर्नुभयो । पुल बनाएको खबर आएपछि दुम्लिङमा रहेको प्रहरी चौकीबाट फागुन १० गते प्रहरी टोली पुल बनाएको क्षेत्रमा पठाइएको उहाँले बताउनुभयो । फागुन ११ गते जिल्ला सदरमुकामबाट नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको टोली समेत पुल बनाएको क्षेत्रमा पुगेको डीएसपी शाहीले बताउनुभयो ।
भारतको एसडीएम कार्यालयले आइतबार फागुन २१ गते पीथौरागढमा सीमा बारे छलफल गर्ने निर्णय गरेको छ । नियमित एजेण्डाका साथै नेपाली भूमि भएर कैलाश मानसरोवर यात्राको नयाँ एजेण्डा पनि बैठकका लागि प्रस्ताव गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनार्दन गौतमले बताउनुभयो ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनार्दन गौतमले भारतले काठेपुल निर्माण गरेको र नेपाली भूमिमा डोजर ढुवानी भएको जानकारी आएपछि आफूले भारतीय एसडीएम कार्यालयमा सम्पर्क गरी जानकारी मागेको बताउनुभयो । भारतीय एसडीएमका प्रमूख आरके पाण्डेले पुल निर्माण र डोजर ढुवानीबारे आफूलाई जानकारी नभएको जवाफ दिएको प्रजिअ गौतमले बताउनुभयो । सीमाक्षेत्रको पछिल्लो यो घटनाबारे आफूले गृह मन्त्रालयमा जानकारी गराएको उहाँको भनाई छ ।
नेपालका हुती, धौलाकोट, सुन्सेरा र राप्लाका बासिन्दाले महाकाली नदीमा तुइनको प्रयोग गर्दछन् । भारतीय पक्षले नेपालीले तुइन प्रयोग गरेजस्तै भारतीय नागरिकले काठेपुल निर्माण र नेपाली बाटोको प्रयोग गरेको तर्क गर्ने अवस्था छ ।
तुइन प्रयोग गर्नु नेपालीको बाध्यता भएजस्तै महाकालीमा अस्थायी काठेपुल बनाएर नेपाली बाटो हिड्नुपर्ने बाध्यता भारतीय नागरिकको रहेको भारतीय पक्षको भनाई छ । नेपालले काठेपुल निर्माण र प्रयोगमा प्रश्न उठाए भारतीय पक्षले तुइन प्रयोगमा अवरोध गर्ने बुझाइ धेरैको छ ।
भारततर्फ भइरहेको सडक निर्माणका कारण अहिले लखनपुरबाट बुँदीसम्मको २५ किलोमिटर लामो क्षेत्रमा पैदलमार्ग अवरुद्ध छ । भारतले नेपालतर्फको बाटो प्रयोग गर्न चार ठाँउमा पुल निर्माण गर्ने र १२ किलोमिटर लामो गोरेटो बाटो निर्माण तथा मर्मत गर्ने तयारी गरेको छ । तत्काल दुईवटा काठेपुल निर्माण र २ किलोमिटर बाटो बनाउन नेपाली पक्षसँग अधिकारीस्तरमा छलफल भइरहँदा भारतीय पक्षले एकतर्फी पुल निर्माण र बाटो निर्माण समेत गरिसकेको छ ।
केहि दिनअघि लखनपुरमा महाकाली नदी पार गरी नेपाली भूमि भएर ३ वटा डोजर भारतले ढुवानी गरेको छ । डोजरले नदी किनारको नेपाली भूमिमा बाटोसमेत बनाएको छ । नेपालको तम्बाकुखोलादेखि थिइको भीरको फेदसम्म भारतीय पक्षले पैदलबाटो समेत निर्माण र मर्मत गरेको व्यास गाउँ पालिका वडा नम्बर–२, का वडाअध्यक्ष धीरनसिंह बुढाथोकीले बताउनुभयो ।
दुम्लिङमा काठको पुल निर्माण गर्न स्थानीयको माग
भारतले एकतर्फी रुपमा सीमा नदी महाकालीमा काठेपुल निर्माण गरी आवागमन गरिरहँदा राप्लाको दुम्लिङमा काठेपुल निर्माणको माग गरिएको छ । व्यास गाउँपालिका–२ का वडाअध्यक्ष धीरनसिंह बुढाथोकीको नेतृत्वमा तत्काल काठेपुल निर्माण गर्न माग गरिएको हो ।
लामो समयदेखि तुइनको जोखिमपूर्ण यात्रा गर्दै आइरहेका स्थानीयबासिन्दाको सुविधाका लागि काठेपुल निर्माण गर्न जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा आइतबार माग गरिएको गाउँपालिकाका प्रवक्ता बुढाथोकीले जानकारी दिनुभयो ।
भारतीय पक्षले दुम्लिङभन्दा माथिल्लो क्षेत्रमा दुईवटा काठेपुल निर्माण गरी आवतजावत गरिरहेका छन् । नेपालतर्फ बस्ती नै नभएको क्षेत्रले भारतीय पक्षले पुल बनाएर आवतजावत गरिरहेको भन्दै दुम्लिङका बासिन्दाले दुम्लिङमा पनि काठेपुल राख्न माग गरेका हुन् ।
स्थानीयको पुल निर्माणसम्बन्धी मागलाई भारतीय पक्षसँग छलफल गरी सम्बोधन गरिने प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनार्दन गौतमले बताउनुभयो । अन्तर्राष्ट्रिय सीमाक्षेत्र भएकाले यसबारे गृह मन्त्रालयको अनुमति समेत आवश्यक पर्ने उहाँको भनाइ छ ।
नेपालतर्फ तल्लो दुम्लिङ र भारततर्फको घटियाबगड क्षेत्र जोड्ने काठेपुल निर्माणको माग गरिएको वडाअध्यक्ष धीरनसिंह बुढाथोकीले बताउनुभयो ।